Εν Περιστερίω: Πεζοδρόμια, ρυθμίσεις κυκλοφορίας και ΑμεΑ

Το Περιστέρι, ξεπερνά σε χαώδεις διαφορές στα πεζοδρόμια του, τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις του και τις διευκολύνσεις ΑμεΑ, ακόμη και το Καρπενήσι, όπως το άφησε ο πάλαι ποτέ δήμαρχος του Κ.Μπακογιάνης, παρόλα που οι δύο πόλεις είναι πολύ διαφορετικές ως προς τις γεοφυσικές  και υψομετρικές διαμορφώσεις τους.

Κοινό χαρακτηριστικό και των δύο πόλεων, η εκπληκτική διαμόρφωση του κέντρου της και επιλεγμένων σημείων τους, με το Καρπενήσι να υπερέχει στο ότι  διαθέτει εδώ και 15 χρόνια περίπου δημοτικό υπαίθριο γκαράζ αυτοκινήτων ελεύθερης πρόσβασης για όλους…

Σε ότι αφορά το Περιστέρι, ο διαχρονικός δήμαρχός του κος Παχατουρίδης, συνεχίζει να φροντίζει τα πεζοδρόμια του κέντρου και ειδικότερα αυτά  που τυχαίως μετά την αποπεράτωση της ανάπλασής τους, καταλαμβάνονται από τραπεζοκαθίσματα λαμπερών καταστημάτων ψυχαγωγίας, όπως π.χ. συνέβη με την οδό Κ.Βάρναλη που είδε τα πεζοδρόμια της να αναπλάθονται  σε πλάτος στα 6 μέτρα (μόνο από τ6ην μία πλευρά) και αμέσως μετά να γεμίζουν τραπζοκαθίσματα και από τις δύο πλευρές τους…

Σήμερα στην πόλη, πέρα του λαμπερού ιστορικού κέντρου, η ανάπλαση των πεζοδρομίων έχει αφεθεί στα χέρια των κατοίκων  που διαθέτουν ιδιοκτησία, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί πλέον η τάση αυτά να παίρνουν την μορφή ράμπας και όχι αυτή που ορίζει η σχετική πολεοδομική νομοθεσία…

Το ίδιο συμβαίνει και με τις διαμορφώσεις των πεζοδρομίων για την ελεύθερη διακίνηση και μετακίνηση ΑμεΑ, όπως και την ευθύνη για τις κυκλοφοριακές ρυθμίσεις υπέρ τους και ιδιαίτερα τις θέσεις προσωρινής ή μόνιμης στάθμευσης τους και της εύκολης και χωρίς εμπόδια πρόσβασης  τους στις θέσεις αυτές…

Στο παρόν σημείωμα, δεν θα αναφερθούμε για την κατάσταση των πεζοδρομίων της πόλης που ζούμε ως δημότες, δηλαδή τα πεζοδρόμια του δήμου Περιστερίου, αλλά απλώς και για την ενημέρωση των αναγνωστών και των δημοτών ε αποσπάσματα  νομοθεσίας που διέπουν την κατασκευή, λειτουργία, διαμόρφωση και θεσμοθέτηση όλων αυτών που προαναφέρθηκαν…

Κι όλα αυτά, για να έχουν έστω και μία μικρή γνώση, όσοι ζουν σ’ αυτή την πόλη που εξελίσσεται αρνητικά σε ότι αφορά την ποιότητα ζωής, είτε πρόκειται για  απόλυτα φυσιολογικούς δημότες, είτε για άτομα με αναπηρίες (ΑμεΑ), για το τι και ποιος φταίει και σε ποιον μπορούν να επιμερίσουν τις ευθύνες για όσα τυχόν τους συμβούν… 

Διαβάστε αυτά που παρουσιάζονται στην συνέχεια και αν διαπιστώσετε ότι  δικαιούστε περισσότερα από όσα σας παρέχονται…. Απευθυνθείτε που αλλού…. στον Δήμαρχο, όπως λέει και ο λαός…

Μέτρα για ρύθμιση κυκλοφορίας

Α. Προγραμματισμένα έργα

α. Οδικό δίκτυο αρμοδιότητας ΟΤΑ

1. Διαδικασία -απαιτούμενες αποφάσεις

Μελέτη Τεχνικής Υπηρεσίας και Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου (και από 09.08.2019 απόφαση Επιτροπής Ποιότητας Ζωής)

Μέτρα που αφορούν στη ρύθμιση της κυκλοφορίας, όπως στον καθορισμό των μονόδρομων, ποδηλατοδρόμων και κατευθύνσεων της κυκλοφορίας, στην προτεραιότητα οδών, στην αλλαγή της διατομής του οδοστρώματος ή της οδού, στην εγκατάσταση και λειτουργία φωτεινής σηματοδότησης, στον προσδιορισμό και τη λειτουργία των χώρων στάθμευσης οχημάτων σε κοινόχρηστους χώρους και γενικά στον καθορισμό χώρων στάθμευσης και στην επιβολή περιορισμών ή απαγορεύσεων κυκλοφορίας ή στάθμευσης, λαμβάνονται με αποφάσεις του Περιφερειακού ή Δημοτικού Συμβουλίου στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητάς τους, με βάση μελέτες που έχουν εκπονηθεί από ή για λογαριασμό των αρμοδίων Τεχνικών Υπηρεσιών τους. (παρ.1 άρθρο 52 Ν.2696/99, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.9 του άρθρου 48 του Ν.4313/14) (παρ.1 άρθρο 82 Ν.3463/06)

Από 09.08.2019 (ημερ. έναρξης ισχύος του Ν.4623/19) σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 82 του Ν.3463/06, όπως αντικαταστάθηκε με την περίπτ.α’ της παρ.13 του άρθρου 5 του Ν.4623/19, οι αποφάσεις που αφορούν την κυκλοφορία λαμβάνονται από την επιτροπή ποιότητας ζωής του δήμου και υποβάλλονται για έγκριση και εκτελούνται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 52 του ν. 2696/1999 (Α’ 57).

Η μελέτη θα περιλαμβάνει:

Α) τεχνική περιγραφή με στοιχεία όπως περιγραφή υφιστάμενης κατάστασης, κατηγοριοποίηση της οδού, γεωμετρικά χαρακτηριστικά οδού, κυκλοφοριακός φόρτος, σκοπιμότητα- αναγκαιότητα της ρύθμισης, εξέταση εναλλακτικών λύσεων, πρόταση ρύθμισης, στοιχεία που αποδεικνύουν σαφώς ότι τα προτεινόμενα αποτελούν την βέλτιστη επιλογή και υποστηρίζουν ταυτόχρονα τις ανάγκες των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ) κλπ,

Β) σχέδια ή χάρτες στα οποία θα αποτυπώνονται οι προτεινόμενες ρυθμίσεις, σε σχέση με το συνολικό οδικό δίκτυο της περιοχής. (Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτ.Μακεδ. οικ.33278/394/08.06.2015)

2. Έγκριση Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης

Οι αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου ή από 09.08.2019 της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής εγκρίνονται από τον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. (παρ.1 άρθρο 52 Ν.2696/99, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.9 του άρθρου 48 του Ν.4313/14) (παρ.2 του άρθρου 82 του Ν.3463/06, όπως αντικαταστάθηκε με την περίπτ.α’ της παρ.13 του άρθρου 5 του Ν.4623/19)

Η διαδικασία θέσπισης των κυκλοφοριακών και συναφών ρυθμίσεων από τους ΟΤΑ για τις οδούς αρμοδιότητάς τους δεν τελειούται προτού εγκριθούν ρητώς οι σχετικές αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων τους από τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ύστερα από άσκηση πλήρους ουσιαστικού ελέγχου εκ μέρους του τελευταίου. Συνεπώς, πριν από την έκδοση της εγκριτικής πράξης, οι ρυθμίσεις των συλλογικών οργάνων των ΟΤΑ είναι ανυπόστατες ως μη τελειωθείσες….. ……Όπως χαρακτηριστικά διατυπώνεται σε σχετική απόφαση του ΣτΕ η πρόβλεψη της παρ. 1 του άρθρου 52 του ΚΟΚ περί της εγκρίσεως των σχετικών αποφάσεων από τον Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης δεν αναφέρεται στον κατά τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων ασκούμενο κατασταλτικό έλεγχο νομιμότητας επί των πράξεων των οργάνων των ΟΤΑ, αλλά, με την εν λόγω διάταξη, καθιερώνεται ειδική διαδικασία θεσπίσεως των σχετικών κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, κατά την οποία η τελική αποφασιστική αρμοδιότητα ανήκει σε κρατικό όργανο, δηλαδή τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ενόψει, άλλωστε, του ότι οι θεσπιζόμενες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις δεν αποτελούν αμιγώς τοπική υπόθεση. (ΥΠ.ΕΣ. 15109/13.05.2013)

Ο αστικός σχεδιασμός έχει ιδιαίτερη σημασία για την προώθηση της προσβασιμότητας, δεδομένου ότι μέσω της οργάνωσης και διαχείρισης περιοχών μπορεί να διασφαλίσει τη συγκέντρωση των ζωτικής σημασίας υπηρεσιών, στα πιο προσβάσιμα σημεία των οικισμών, μειώνοντας άσκοπες μετακινήσεις από το ένα άκρο της πόλης στο άλλο και διασφαλίζοντας τη δυνατότητα προσέγγισής τους γενικά από όλους τους πολίτες και κυρίως από τα ΑμεΑ και τα εμποδιζόμενα άτομα. Σε συνδυασμό δε με την ανάπτυξη, αφενός, προσβάσιμων συνεχών δικτύων πεζοδρομίων, πεζοδρόμων, ποδηλατοδρόμων και οδών ήπιας κυκλοφορίας και, αφετέρου, προσβάσιμων βιώσιμων αστικών μεταφορών, είναι δυνατό ο αστικός σχεδιασμός να συμβάλει στη δημιουργία ενός προσβάσιμου και άνετου περιβάλλοντος διαβίωσης και εργασίας.

Στο πλαίσιο της βιώσιμης διαχείρισης του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, πρέπει να διασφαλιστεί και η προσβασιμότητα των χώρων αστικού πρασίνου, των παραλιών και γενικά των φυσικών τοπίων στα ΑμεΑ.

Επίσης, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των βασικών πολιτιστικών υποδομών της χώρας (αρχαιολογικοί χώροι, πολιτιστικά κέντρα, εκθεσιακοί και συναυλιακοί χώροι, θέατρα, κινηματογράφοι κλπ.), πρέπει πάντα να διασφαλίζεται η δυνατότητα πρόσβασης των ΑμεΑ και σε αυτά.

Τέλος, η εξασφάλιση της κυκλοφοριακής προσβασιμότητας συναρτάται απόλυτα με την προώθηση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας η οποία δίνει τη δυνατότητα πληροφόρησης στα ΑμεΑ.

κρίνεται σκόπιμη η εφαρμογή ενός οργανωμένου και συντονισμένου προγράμματος προσβασιμότητας υπό την καθοδήγηση και εποπτεία του Υπουργείου Εσωτερικών, ως ακολούθως:

• Να επιλεγούν οι περιοχές υψηλής επισκεψιμότητας, όπως το εμπορικό, διοικητικό, εκπαιδευτικό, αθλητικό, αρχαιολογικό, ψυχαγωγικό κέντρο στο οποίο θα εφαρμοστούν οι απαραίτητες δράσεις για τη δημιουργία αλυσίδας ανεμπόδιστης πρόσβασης.
• Να γίνει αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης πρόσβασης στις επιλεγείσες περιοχές με τη συμμετοχή εκπροσώπων των τοπικών φορέων ΑμεΑ, στα κτίρια και στις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται από το κοινό, καθώς και στο υφιστάμενο πλέγμα πεζοδρομίων του Ο.Τ.Α., ούτως ώστε να προσδιοριστούν τα σημεία που εμποδίζουν ή δυσχεραίνουν την κίνηση των ΑμεΑ και των εμποδιζόμενων ατόμων.
• Να ομαδοποιηθούν τα εμπόδια σε κατηγορίες φυσικών, τεχνητών, αρχιτεκτονικών, διοικητικών και σε εκείνα που προκύπτουν λόγω συμπεριφοράς των πολιτών.
• Να τεθεί ο προγραμματισμός των απαιτούμενων ενεργειών με βάση την ομαδοποίηση των εμποδίων, κατά προτεραιότητα, έχοντας ως κριτήριο την διαφοροποίησή τους σε εμπόδια που:

(i)         η αφαίρεσή τους συνεπάγεται ελάχιστες δαπάνες και χρόνο και είναι άμεσα αντιμετωπίσιμα (π.χ. διαφημιστικές πινακίδες, πινακίδες σήμανσης κυκλοφορίας οχημάτων, αντικείμενα αστικού εξοπλισμού και φύτευσης, κλπ.).

(ii)        η εξάλειψή τους προϋποθέτει έργα ανακατασκευής πεζοδρομίων και/ή πεζοδρομήσεις με βάση τις απαραίτητες τεχνικές και κυκλοφοριακές μελέτες μέσω της ένταξής τους σε χρηματοδοτικά προγράμματα.

(iii)       οφείλονται στην πλημμελή εφαρμογή των διατάξεων του Κ.Ο.Κ. και μπορούν να εξαλειφθούν με επαρκή αστυνόμευση αλλά και ταυτόχρονα με την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών προς την κατεύθυνση της αλλαγής της συμπεριφοράς τους στα ζητήματα της προσβασιμότητας (π.χ. αποφυγή παράνομης στάθμευσης πάνω στις ράμπες του πεζοδρομίου).  

Η Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. με αριθ. οικ. 52488/16.11.2001 «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ΑμΕΑ σε κοινόχρηστους χώρους των οικισμών που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών.» (ΦΕΚ Β΄/18/15.01.2002).

Με την ανωτέρω Απόφαση προβλέπεται ότι όλοι οι κοινόχρηστοι χώροι οικισμών (πλατείες, πεζόδρομοι, πεζοδρόμια κλπ.) πρέπει να διαμορφώνονται ή να ανακατασκευάζονται με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται σε αυτούς η δυνατότητα πρόσβασης των ΑμεΑ. Επιβάλλεται δε η Ελεύθερη Ζώνη Όδευσης Πεζών ενώ οποιαδήποτε εξυπηρέτηση (σήμανση, φύτευση, αστικός εξοπλισμός κλπ.) τοποθετείται υποχρεωτικά εκτός αυτής.

——————-

Ρύθμιση κυκλοφορίας (νομοθεσία-νομολογία)

α. Οδικό δίκτυο αρμοδιότητας ΟΤΑ

1. Διαδικασία -απαιτούμενες αποφάσεις
2. Μελέτη Τεχνικής Υπηρεσίας και Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου (και από 09.08.2019 απόφαση Επιτροπής Ποιότητας Ζωής)

Μέτρα που αφορούν στη ρύθμιση της κυκλοφορίας, όπως στον καθορισμό των μονόδρομων, ποδηλατοδρόμων και κατευθύνσεων της κυκλοφορίας, στην προτεραιότητα οδών, στην αλλαγή της διατομής του οδοστρώματος ή της οδού, στην εγκατάσταση και λειτουργία φωτεινής σηματοδότησης, στον προσδιορισμό και τη λειτουργία των χώρων στάθμευσης οχημάτων σε κοινόχρηστους χώρους και γενικά στον καθορισμό χώρων στάθμευσης και στην επιβολή περιορισμών ή απαγορεύσεων κυκλοφορίας ή στάθμευσης, λαμβάνονται με αποφάσεις του Περιφερειακού ή Δημοτικού Συμβουλίου στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητάς τους, με βάση μελέτες που έχουν εκπονηθεί από ή για λογαριασμό των αρμοδίων Τεχνικών Υπηρεσιών τους. (παρ.1 άρθρο 52 Ν.2696/99, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.9 του άρθρου 48 του Ν.4313/14) (παρ.1 άρθρο 82 Ν.3463/06)

 Από 09.08.2019 (ημερ. έναρξης ισχύος του Ν.4623/19) σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 82 του Ν.3463/06, όπως αντικαταστάθηκε με την περίπτ.α’ της παρ.13 του άρθρου 5 του Ν.4623/19, οι αποφάσεις που αφορούν την κυκλοφορία λαμβάνονται από την επιτροπή ποιότητας ζωής του δήμου και υποβάλλονται για έγκριση και εκτελούνται κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 52 του ν. 2696/1999 (Α’ 57).

Η μελέτη θα περιλαμβάνει:

Α) τεχνική περιγραφή με στοιχεία όπως περιγραφή υφιστάμενης κατάστασης, κατηγοριοποίηση της οδού, γεωμετρικά χαρακτηριστικά οδού, κυκλοφοριακός φόρτος, σκοπιμότητα- αναγκαιότητα της ρύθμισης, εξέταση εναλλακτικών λύσεων, πρόταση ρύθμισης, στοιχεία που αποδεικνύουν σαφώς ότι τα προτεινόμενα αποτελούν την βέλτιστη επιλογή και υποστηρίζουν ταυτόχρονα τις ανάγκες των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ) κλπ,

Β) σχέδια ή χάρτες στα οποία θα αποτυπώνονται οι προτεινόμενες ρυθμίσεις, σε σχέση με το συνολικό οδικό δίκτυο της περιοχής. (Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτ.Μακεδ. οικ.33278/394/08.06.2015)

 Ο πρόεδρος της κοινότητας έως και τριακοσίων (300) κατοίκων διατυπώνει γνώμη για την κυκλοφορία και τη συγκοινωνία της περιοχής της κοινότητας. (παρ.3 άρθρο 82 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 83 του Ν.4555/18)

 Το συμβούλιο της κοινότητας άνω των 300 κατοίκων διατυπώνει γνώμη και προτάσεις, είτε με δική του πρωτοβουλία είτε κατόπιν παραπομπής από τα αρμόδια όργανα του δήμου, σχετικά με την κυκλοφορία και τη συγκοινωνία της περιοχής της κοινότητας. (παρ.2 άρθρο 83 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 84 του Ν.4555/18)

Επί αποφάσεων Δημοτικών Συμβουλίων που αφορούν ειδικές θέσεις στάθμευσης επισημαίνονται τα εξής:

α) Η έγκριση του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης δίνεται επί κανονιστικών αποφάσεων των Δημοτικών ή Περιφερειακών Συμβουλίων (και από 09.08.2019 επί αποφάσεων των Επιτροπών Ποιότητας Ζωής) οι οποίες αφορούν μέτρα ρύθμισης της κυκλοφορίας όπως αυτά ορίζονται στη παρ. 1 του άρθρου 52 του Ν.2696/1999 (Κ.Ο.Κ.), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα, και οι οποίες έχουν ληφθεί βάση εγκεκριμένων μελετών. Οι αποφάσεις οι οποίες εγκρίνονται από το Γενικό Γραμματέα αφορούν μέτρα γενικού χαρακτήρα για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας.

β) Η παραχώρηση ορισμένων εκ των νομίμων θέσεων στάθμευσης σε συγκεκριμένες κατηγορίες χρηστών (ΑμεΑ) ή οχημάτων (φορτοεκφόρτωσης, χρηματαποστολής) δεν αλλάζει την προσφορά στάθμευσης και επομένως δεν αποτελεί κυκλοφοριακή ρύθμιση.

γ) Η παραχώρηση θέσεων στάθμευσης για συγκεκριμένες κατηγορίες οχημάτων, όπως οι θέσεις για τη φορτοεκφόρτωση εμπορευματικών επιχειρήσεων, ορίζεται για συγκεκριμένες ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας και τις υπόλοιπες ώρες διατίθεται για όλους τους χρήστες.

δ) Επιπλέον οι παραπάνω παραχωρήσεις θέσεων στάθμευσης μπορούν να αρθούν οποιαδήποτε χρονική στιγμή και να δοθούν οι συγκεκριμένες θέσεις σε όλους τους χρήστες. Δεν αποτελούν μόνιμο μέτρο. Άλλωστε ο Δήμος έχει όλα τα έγγραφα σχετικά με την αίτηση παραχώρησης και έχει ενημέρωση και για πιθανή διακοπή ή λήξη του αιτήματος.

ε) Η διαχείριση των νομίμως υφιστάμενων θέσεων στάθμευσης δεν αποτελεί κυκλοφοριακή ρύθμιση και επαφίεται στη πρόθεση του εκάστοτε Δήμου ανάλογα με τις ανάγκες του να τις παραχωρεί με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον και τη βέλτιστη λειτουργία της κυκλοφορίας χωρίς να απαιτείται η έγκριση τέτοιων αποφάσεων από το Γενικό Γραμματέα.

στ) Τέλος οι αποφάσεις έγκρισης του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης έχουν μόνιμο χαρακτήρα πλην των αποφάσεων που αφορούν προσωρινά μέτρα ρύθμισης της κυκλοφορίας στα οποία ορίζεται το διάστημα ισχύος της απόφασης.

Σύμφωνα με τα παραπάνω η παραχώρηση ορισμένων εκ των νομίμως υφιστάμενων θέσεων στάθμευσης για συγκεκριμένους χρήστες ή κατηγορίες οχημάτων δεν αποτελεί κυκλοφοριακή ρύθμιση και κατά συνέπεια δεν απαιτείται η έγκριση του άρθρου 52 του Ν.2696/99. (Γ.Γ. Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας- Θράκης 7641/16.10.2015)

Επιπλέον, οι Δήμοι δεν υποχρεούνται να αποστέλλουν στο πλαίσιο του άρθρου 225 του Ν. 3852/2010 τις αποφάσεις που αφορούν σε ατομικές – ονομαστικές θέσεις στάθμευσης ΑμεΑ, λαμβάνοντας υπόψη περαιτέρω ότι οι συγκεκριμένες αποφάσεις που αφορούν σε παραχώρηση ορισμένων εκ των νόμιμων θέσεων στάθμευσης σε κοινόχρηστους χώρους αυτών και συνιστούν στην ουσία πράξεις διαχείρισης των χώρων αυτών σε εκτέλεση τυχόν προηγηθείσων κανονιστικών αποφάσεων για τη στάση και τη στάθμευση, εκφεύγουν και της έγκρισης του άρθρου 52 του Ν.2696/1999. (Γ.Γ Aποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας- Θράκης 83124/24.11.2015)

3. Σύμφωνες γνώμες άλλων φορέων

Σε περίπτωση, που απαιτείται η παράκαμψη της κυκλοφορίας σε οδούς αρμοδιότητας άλλου φορέα (Κρατικών Υπηρεσιών ή άλλων ΟΤΑ), τότε απαιτείται η συναίνεση και αυτού. (Υπ. Υποδομών Μεταφ. & Δικτ. ΔΟΥ/οικ/220/15.01.2015)

Αν από τη λήψη των μέτρων για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας επηρεάζονται οι υπηρεσίες οδικής μαζικής μεταφοράς, απαιτείται και η σύμφωνη γνώμη του Οργανισμού Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (Ο.Α.Σ.Α.), για την περιοχή αρμοδιότητάς του ή των αρμοδίων Υπηρεσιών των Περιφερειών για λεωφορειακές διαδρομές ΚΤΕΛ ή των Δήμων για αστικές λεωφορειακές διαδρομές, για τις άλλες περιοχές της χώρας. (παρ.1 άρθρο 52 Ν.2696/99, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.9 του άρθρου 48 του Ν.4313/14)

4. Κοινοποίηση απόφασης Δ.Σ. ή από 09.08.19 Επιτροπής Ποιότητας Ζωής στην Τροχαία στο Υπ.ΥΠΟΜΕΔΙ

Οι κανονιστικές αποφάσεις των δημοτικών ή κοινοτικών συμβουλίων και από 09.08.2019 οι αποφάσεις των Επιτροπών Ποιότητας Ζωής που αφορούν την  κυκλοφορία κοινοποιούνται στις κατά τόπους Υπηρεσίες της Τροχαίας ή στις Αστυνομικές  Υπηρεσίες που ασκούν καθήκοντα Τροχαίας, καθώς και στις αρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής  Γραμματείας Δημόσιων Έργων του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. (παρ.2 άρθρο 82 Ν.3463/06, όπως αντικαταστάθηκε με την περίπτ.α’ της παρ.13 του άρθρου 5 του Ν.4623/19) (παρ.1 άρθρο 52 Ν.2696/99, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.9 του άρθρου 48 του Ν.4313/14)

1. Βήματα

Από 09.08.2019

1. Υπόδειγμα μελέτης τεχνικής υπηρεσίας

2.α. Γνώμη Προέδρου Κοινότητας έως 300 κατοίκων σε περίπτωση που η ρύθμιση αφορά μόνο τη συγκεκριμένη κοινότητα

β. Γνώμη Συμβουλίου Κοινότητας άνω των 300 κατοίκων σε περίπτωση που η ρύθμιση αφορά μόνο τη συγκεκριμένη κοινότητα.

3. Συναίνεση άλλου φορέα σε περίπτωση που απαιτείται η παράκαμψη της κυκλοφορίας σε οδούς αρμοδιότητας του.
4. Σύμφωνη γνώμη του Ο.Α.Σ.Α., για την περιοχή αρμοδιότητάς του ή των αρμοδίων Υπηρεσιών των Περιφερειών για λεωφορειακές διαδρομές ΚΤΕΛ ή των Δήμων για αστικές λεωφορειακές διαδρομές, για τις άλλες περιοχές της χώρας (αν επηρεάζονται οι υπηρεσίες οδικής μαζικής μεταφοράς)
5. Απόφαση Επιτροπής Ποιότητας Ζωής
6. Έγκριση από τον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης.

7. Κοινοποίηση απόφασης Επιτροπής Ποιότητας Ζωής στις Υπηρεσίες της Τροχαίας ή στις Αστυνομικές Υπηρεσίες που ασκούν καθήκοντα Τροχαίας, και στις αρμόδιες υπηρεσίες της Γ.Γ. Δημόσιων Έργων του ΥΠ.ΥΠΟΜΕΔΙ.

Έως 08.08.2019

1. Υπόδειγμα μελέτης τεχνικής υπηρεσίας.
2. Απόφαση Επιτροπής Ποιότητας Ζωής για την εισήγηση προς το Δημοτικό Συμβούλιο. (απαιτείται προηγούμενη γνώμη του Συμβουλίου Τοπικής Κοινότητας σε περίπτωση που η ρύθμιση αφορά μόνο τη συγκεκριμένη τοπική κοινότητα)
3. Συναίνεση άλλου φορέα σε περίπτωση που απαιτείται η παράκαμψη της κυκλοφορίας σε οδούς αρμοδιότητας του.
4. Σύμφωνη γνώμη του Ο.Α.Σ.Α., για την περιοχή αρμοδιότητάς του ή των αρμοδίων Υπηρεσιών των Περιφερειών για λεωφορειακές διαδρομές ΚΤΕΛ ή των Δήμων για αστικές λεωφορειακές διαδρομές, για τις άλλες περιοχές της χώρας (αν επηρεάζονται οι υπηρεσίες οδικής μαζικής μεταφοράς)
5. Απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου.
6. Έγκριση από τον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
7. Κοινοποίηση απόφασης Δημοτικού Συμβουλίου στις Υπηρεσίες της Τροχαίας ή στις Αστυνομικές Υπηρεσίες που ασκούν καθήκοντα Τροχαίας, και στις αρμόδιες υπηρεσίες της Γ.Γ. Δημόσιων Έργων του ΥΠ.ΥΠΟΜΕΔΙ.

iii. Κυρώσεις παραβατών

Οι παραβάτες των αποφάσεων της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής τιμωρούνται σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Ν. 2696/ 1999 (ΦΕΚ 57 Α΄). (παρ.3 άρθρο 82 Ν.3463/06 όπως αντικαταστάθηκε με την περίπτ.β’ της παρ.13 του άρθρου 5 του Ν.4623/19)

Προβληματική εφαρμογή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου από ΟΤΑ α΄ βαθμού προέκυψε κατά την επιβολή διοικητικών προστίμων για παραβίαση κυκλοφοριακών ρυθμίσεων. Κάτοικοι διαμαρτυρήθηκαν για την αυθαίρετη εφαρμογή ειδικών κυκλοφοριακών ρυθμίσεων και την επιβολή κυρώσεων για την παραβίασή τους στην περιοχή του τόπου κατοικίας τους. Ειδικότερα, στο πλαίσιο εφαρμογής του σχεδίου πόλεως, ο δήμος προχώρησε σε πεζοδρόμηση της κεντρικής πλατείας και τοποθέτησε μπάρες και πινακίδες που απαγορεύουν την είσοδο σε ΙΧ στις γύρω από την πλατεία οδούς όπου διαμένουν οι κάτοχοι, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνεται η πρόσβασή τους στις κατοικίες τους και να τους επιβάλλονται πρόστιμα για παραβίαση της πεζοδρόμησης. Ωστόσο, όπως προέκυψε από τη διερεύνηση της αναφοράς, τμήματα μόνο συγκεκριμένων οδών έχουν καθοριστεί ως πεζόδρομοι από το ρυμοτομικό σχέδιο του Δήμου, συνεπώς η επιβολή προστίμων για στάθμευση εκτός των οριζόμενων τμημάτων στερείται νομικού ερείσματος. Ο Συνήγορος του Πολίτη επισήμανε στον δήμο την ασυμφωνία των ενεργειών του με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο και ζήτησε την ανάκληση των βεβαιωθέντων προστίμων καθώς και την ορθή επανατοποθέτηση της σήμανσης, ώστε να αποφεύγεται στο εξής η μη νόμιμη επιβολή προστίμων, με παράλληλη ενημέρωση και της Τροχαίας. Η ανταπόκριση του δήμου αναμένεται (υπόθεση 201527/2015) (Ετήσια Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη 2015)

Ο Συνήγορος επισήμανε ότι η επιβολή διοικητικών κυρώσεων είναι νόμιμη μόνο για τις ζώνες που καθορίζονται από το σχέδιο πόλεως ως πεζόδρομοι και σε κάθε περίπτωση εφόσον οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις που συνεπάγεται η πεζοδρόμηση έχουν ακολουθήσει τη νόμιμη διαδικασία (άρθρο 52 ΚΟΚ). Κάθε άλλη ρύθμιση που επιφέρει κυκλοφοριακούς περιορισμούς είναι αυθαίρετη. (Ετήσια Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη 2016)

β. Οδικό δίκτυο αρμοδιότητας Κρατικών Οργάνων (Υπηρεσιών Υπουργείου ΥΠΟΜΕΔΙ ή Αποκεντρωμένης Διοίκησης)

Κατ’ εξαίρεση εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 52 παρ. 1 του Ν. 2696/1999 (ΦΕΚ 57  Α΄), όπως ισχύει, εφόσον τα μέτρα της προηγούμενης παραγράφου αφορούν:

α) Το εθνικό ή επαρχιακό δίκτυο της Χώρας, τις παρακαμπτήριες οδούς αυτού και αυτές που  το επηρεάζουν, καθώς και τα υπάρχοντα ή προγραμματιζόμενα συγκοινωνιακά έργα του  Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων στο αστικό ή υπεραστικό δίκτυο.

β) Το βασικό οδικό δίκτυο, όπως αυτό ορίζεται με τις διατάξεις του Π.Δ. 183/1986 (ΦΕΚ 70  Α΄) και τις σχετικές αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων  ή των οικείων Νομαρχών, των Δήμων και Κοινοτήτων:

β1. Του Νομού Αττικής, εκτός των Δήμων και των Κοινοτήτων των Επαρχιών Αιγίνης, Κυθήρων,  Τροιζηνίας, Ύδρας και του υπολοίπου Επαρχίας Πειραιώς.

β2. Του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης.

β3. Του πολεοδομικού συγκροτήματος Βόλου.

β4. Του πολεοδομικού συγκροτήματος Ηρακλείου και

β5. Των Δήμων Πατρέων και Λάρισας.

γ) Τις παρακαμπτήριες οδούς του βασικού δικτύου του προηγούμενου εδαφίου και τις οδούς  που επηρεάζουν το ανωτέρω δίκτυο ή την κυκλοφορία στα όρια των Δήμων ή Κοινοτήτων.  (παρ.1 άρθρο 82 Ν.3463/06)

Κατ’ εξαίρεση τα μέτρα του πρώτου εδαφίου του άρθρου 52 παρ. 1 του Ν. 2696/1999 (ΦΕΚ 57  Α΄), που καθορίζονται στις μελέτες που έχουν εκπονηθεί ή εγκριθεί από τις Υπηρεσίες κυκλοφορίας του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύου ή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, λαμβάνονται με αποφάσεις των κατά τόπους αρμοδίων Περιφερειακών Αστυνομικών Διευθύνσεων ή Διευθύνσεων Τροχαίας, όταν αυτά αφορούν:

α) Τους αυτοκινητόδρομους, τις οδούς ταχείας κυκλοφορίας και το εθνικό οδικό δίκτυο της χώρας, τις παρακαμπτήριες οδούς αυτών και αυτές που τα επηρεάζουν.

β) Τα εκτελούμενα ή υπάρχοντα ή προγραμματιζόμενα συγκοινωνιακά έργα του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων στο αστικό και υπεραστικό δίκτυο

γ) Το βασικό οδικό δίκτυο, όπως αυτό ορίζεται με αποφάσεις του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων:

γ1. Των Δήμων της Περιφέρειας Αττικής εκτός των Δήμων της Περιφερειακής Ενότητας Νήσων.

γ2. Του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης ήτοι των Δήμων Θεσσαλονίκης, Κορδελιού- Ευόσμου, Παύλου Μελά, Αμπελοκήπων- Μενεμένης, Καλαμαριάς, Νεάπολης- Συκεών, πλην της δημοτικής ενότητας Πεύκων, Πυλαίας- Χορτιάτη, πλην της δημοτικής ενότητας Χορτιάτη, της δημοτικής ενότητας Θέρμης του Δήμου Θέρμης και της δημοτικής κοινότητας Καλοχωρίου του Δήμου Δέλτα.

γ3. Του πολεοδομικού συγκροτήματος Βόλου, ήτοι των δημοτικών ενοτήτων Βόλου, Ν. Ιωνίας, Αισωνίας και Ιωλκού του Δήμου Βόλου.

γ4. Του πολεοδομικού συγκροτήματος Ηρακλείου, ήτοι των δημοτικών ενοτήτων Ηρακλείου και Νέας Αλικαρνασσού του Δήμου Ηρακλείου και της δημοτικής Ενότητας Γαζίου του Δήμου Μαλεβιζίου

γ5. Του πολεοδομικού συγκροτήματος Πατρών, ήτοι των Δημοτικών Κοινοτήτων Ανατολικού, αρκτικού, Κεντρικού και Νότιου Τομέα Δήμου Πατρέων, της Δημοτικής Κοινότητας Ρίου ( Αγίου Γεωργίου Ρίου), της Τοπικής Κοινότητας Ακταίου (Βερναδαίικων) και της Δημοτικής Κοινότητας Παραλίας και

γ6. Του πολεοδομικού συγκροτήματος Λάρισας, ήτοι της δημοτικής Ενότητας Λαρισαίων.

δ) Τις παρακαμπτήριες οδούς του βασικού δικτύου της προηγούμενης περίπτωσης και στις οδούς που επηρεάζουν το ανωτέρω δίκτυο.

ε) Την κυκλοφορία στο οδικό δίκτυο επί των ορίων, μεταξύ ομόρων ΟΤΑ. (παρ.1 άρθρο 52 Ν.2696/99, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.9 του άρθρου 48 του Ν.4313/14)

 Β. Έκτακτα μέτρα ή έργα ολιγόχρονης διάρκειας

Για την λήψη μέτρων ρύθμισης της κυκλοφορίας για την εκτέλεση έργων προς αντιμετώπιση τελείως εκτάκτων περιστατικών ή έργων ολιγόχρονης διάρκειας (μέχρι 48 ωρών) με κατάληψη μεμονωμένων λωρίδων ακόμη και στο βασικό οδικό δίκτυο ή στο οδικό δίκτυο επί των ορίων μεταξύ όμορων Δήμων για διάφορους σκοπούς (π.χ σκυροδέτηση, σύνδεση ύδρευσης/ αποχέτευσης ιδιοκτησιών, μεταφορά φορτίων, γενικά για διάφορα μικροέργα καθώς και γενικότερα για γεγονότα όπως παρελάσεις, αγώνες κ.λ.π) εφαρμογή έχουν οι διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 52 του Κ.Ο.Κ., όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το άρθρο 48 του Ν. 4313/2014. Δηλαδή τα μέτρα λαμβάνονται προσωρινά με απόφαση των κατά τόπους αρμοδίων Περιφερειακών Αστυνομικών Δ/νσεων ή Διευθύνσεων Τροχαίας, μετά από εισήγηση του κύριου του έργου. (Υπ. Υποδομών Μεταφ. & Δικτ. ΔΟΥ/οικ/220/15.01.2015)

Σε περίπτωση που τα προτεινόμενα μέτρα είναι προσωρινά και απαιτούνται για την εκτέλεση συγκεκριμένου προγραμματισμένου έργου, η κυκλοφοριακή μελέτη θα πρέπει στην τεχνική περιγραφή να περιλαμβάνει

Α) τεχνική περιγραφή με στοιχεία όπως περιγραφή υφιστάμενης κατάστασης, κατηγοριοποίηση της οδού, γεωμετρικά χαρακτηριστικά οδού, κυκλοφοριακός φόρτος, σκοπιμότητα- αναγκαιότητα της ρύθμισης, εξέταση εναλλακτικών λύσεων, πρόταση ρύθμισης, στοιχεία που αποδεικνύουν σαφώς ότι τα προτεινόμενα αποτελούν την βέλτιστη επιλογή και υποστηρίζουν ταυτόχρονα τις ανάγκες των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ) κλπ,

Β) σχέδια ή χάρτες στα οποία θα αποτυπώνονται οι προτεινόμενες ρυθμίσεις, σε σχέση με το συνολικό οδικό δίκτυο της περιοχής

και επιπλέον:

4. Αντιστοίχιση εργασίας – προτεινόμενου μέτρου ρύθμισης οδικής κυκλοφορίας σε όλα τα τμήματα των οδών του οδικού δικτύου στα οποία εκτελείται το έργο και χρονοδιάγραμμα εργασιών, σε αντιστοιχία με το εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα του έργου, με συγκεκριμένη αναφορά στην ημερομηνία έναρξης και λήξης αυτών. Τα στοιχεία αυτά όπως και το σύνολο των χαρακτηριστικών των οδών μπορούν να κωδικοποιούνται σε πίνακα.
5. Συμπεράσματα από τα οποία να προκύπτει ότι λαμβάνοντας υπόψη τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά της οδού, το εύρος κατάληψης ανάλογα με την εργασία και το εναπομείναν πλάτος του οδοστρώματος, τα προτεινόμενα μέτρα δύναται να εφαρμοστούν στις συγκεκριμένες οδούς και επιτυγχάνεται ισορροπία μεταξύ της λειτουργίας της οδού και του εργοταξίου:

Α) Κυκλοφοριακή ροή – Ενόχληση χρηστών οδού.

Β) Ασφάλεια χρηστών οδού – Ασφάλεια εργαζομένων στο εργοτάξιο.

Γ) Αποτελεσματικός προγραμματισμός εργασιών κατασκευής – Οικονομία κυκλοφοριακής λειτουργίας. (Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτ.Μακεδ. οικ.33278/394/08.06.2015)

ΙΙ. Καθορισμός οδών ή λωρίδων κυκλοφορίας μέσων δημόσιας οδικής μαζικής μεταφοράς προσώπων

α) Με βάση κυκλοφοριακές μελέτες, που έχουν εκπονηθεί ή εγκριθεί από κοινού από τις αρμόδιες Υπηρεσίες της οικείας περιφέρειας ή του οικείου δήμου και του Φορέα ή της Υπηρεσίας που είναι κατά περίπτωση αρμόδιος για τις Υπηρεσίες δημόσιας οδικής μαζικής μεταφοράς και με απόφαση του οικείου Δημάρχου, εξαιρουμένης της περιοχής αρμοδιότητας του Ο.Α.Σ.Α., μπορούν να καθορίζονται οδοί ή λωρίδες κυκλοφορίας, στις οποίες κυκλοφορούν μόνο μέσα δημόσιας οδικής μαζικής μεταφοράς προσώπων, συμπεριλαμβανομένων των τροχιοδρομικών οχημάτων.

β) Για την περιοχή αρμοδιότητας του Ο.Α.Σ.Α., ο καθορισμός οδών ή λωρίδων κυκλοφορίας, στις οποίες κυκλοφορούν μόνο μέσα δημόσιας οδικής μαζικής μεταφοράς προσώπων, συμπεριλαμβανομένων των τροχιοδρομικών οχημάτων, γίνεται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, μετά από εισήγηση του Οργανισμού με βάση το στρατηγικό και επιχειρησιακό σχεδιασμό του Ο.Α.Σ.Α. και με βάση μελέτες που εκπονούνται από τον Ο.Α.Σ.Α. για τα μέτρα προτεραιότητας των δημόσιων μέσων μαζικής μεταφοράς έναντι των λοιπών οχημάτων, καθώς επίσης για την εγκατάσταση ειδικών σημάνσεων και για κάθε μέτρο που θα εξασφαλίζει την απρόσκοπτη κυκλοφορία των οχημάτων των αστικών συγκοινωνιών και την ασφαλή και άνετη διακίνηση των επιβατών. Με όμοια απόφαση που λαμβάνεται μετά από σχετική μελέτη και πρόταση των αρμόδιων υπηρεσιών εκπόνησης ή έγκρισης των κυκλοφοριακών μελετών, είναι δυνατόν να επιτρέπεται στις προαναφερόμενες οδούς ή λωρίδες η κυκλοφορία δίκυκλων μοτοσικλετών, μοτοποδηλάτων και ποδηλάτων, καθώς επίσης και η εφαρμογή των μέτρων αυτών για ορισμένες ημέρες και ώρες. Σε όλες τις περιπτώσεις καθορισμού οδών ή λωρίδων της παρούσας περίπτωσης, η επιλογή του είδους και του υλικού διαχωρισμού, η συνοδευτική οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Η υλοποίηση της σήμανσης, η τοποθέτηση και συντήρηση των διαχωριστικών μέσων ανήκουν στην αρμοδιότητα των εποπτευόμενων από αυτό Οργανισμών που βαρύνονται και με τις σχετικές δαπάνες.

γ) Οι προδιαγραφές και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του υλικού και των στοιχείων διαχωρισμού καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.

δ) Για την περιοχή αρμοδιότητας του Σ.Α.Σ.Θ., οι σχετικές δαπάνες που αφορούν την κατασκευή και συντήρηση των λωρίδων κυκλοφορίας δημόσιας οδικής μαζικής μεταφοράς προσώπων, βαρύνουν τον αντίστοιχο δήμο, ενώ το κόστος εγκατάστασης και συντήρησης των ηλεκτρονικών μέσων ελέγχου βαρύνουν το Φορέα Λειτουργίας.

ε) Η παράβαση των αποφάσεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση της παρούσας παραγράφου τιμωρείται με το πρόστιμο που προβλέπεται στην παράγραφο 6 του άρθρου αυτού για τους παραβάτες των μέτρων περιορισμού ή απαγόρευσης της κυκλοφορίας.

στ) Με κοινή απόφαση των Υπουργών Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθορίζεται η αρμόδια Υπηρεσία Τροχαίας και οι διαδικασίες για την αφαίρεση της άδειας κυκλοφορίας και οδήγησης στους ανωτέρω παραβάτες για ορισμένο χρονικό διάστημα, από δέκα (10) ημέρες μέχρι τρεις (3) μήνες. (παρ. 4 άρθρο 52 ν. 2696/1999, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 9 του άρθρου 143 του Ν. 4070/12 και αντικαταστάθηκε εκ νέου με την παρ.1 του άρθρου 101 του Ν. 4199/13 (ΦΕΚ 216/11.10.2013 τεύχος Α’) και την παρ.9 του άρθρου 48 του Ν.4313/14)

-Υπόδειγμα απόφασης Δημάρχου για τον καθορισμό Αποκλειστικών Λωρίδων για Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.

Δείτε και την εγκύκλιο Υπ. Υποδομών Μεταφ. & Δικτ. εγκ. 18 /Δ17α/01/100/ ΦΝ433.β /14.06.2012 Ισχύουσες Διατάξεις με το Ν. 4070/12 για θέματα αρμοδιότητας ΥΠ.Υ.ΜΕ.ΔΙ.

ΙΙΙ. Πινακίδες σήμανσης Κ.Ο.Κ.

Οι αρμόδιες Τεχνικές & Διοικητικές Υπηρεσίες των Ο.Τ.Α. οφείλουν να προβαίνουν σε έλεγχο, καταγραφή, καθαρισμό και αντικατάσταση, όπου απαιτείται, των πινακίδων οδικής σήμανσης και να επιλαμβάνονται όλων των λοιπών θεμάτων οδικής κυκλοφορίας και ασφάλειας σε οδούς εντός των ορίων αρμοδιότητάς τους (ΥΠ.ΕΣ. 20344/21.05.2013)

1. Τεχνικές Οδηγίες για ποδηλατοδρόμους (Υποδομές ποδηλάτων)

Με την απόφαση Υπ. Υποδ. Μετ.& Δικτ. ΔΟΥ/ΟΙΚ.1920/05.04.2016 (ΦΕΚ 1053/14.04.2016 τεύχος Β’) εγκρίνονται οι Τεχνικές Οδηγίες για ποδηλατοδρόμους (υποδομές ποδηλάτων) στο αστικό περιβάλλον.

1. Εγκατάσταση συσκευών φόρτισης συσσωρευτών ηλεκτροκίνητων οχημάτων (σημεία επαναφόρτισης)

Με την ΚΥΑ 42863/438/27.05.2019 (ΦΕΚ 2040/04.06.2019 τεύχος B’) καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και οι τεχνικές προδιαγραφές για την έγκριση εγκατάστασης δημοσίως προσβάσιμων συσκευών φόρτισης συσσωρευτών ηλεκτροκίνητων οχημάτων (σημεία επαναφόρτισης), σε:

α) Υφιστάμενα ή υπό αδειοδότηση Πρατήρια Παροχής Καυσίμων και Ενέργειας,

β) Υφιστάμενους ή υπό αδειοδότηση χώρους στάσης και στάθμευσης εντός λιμενικής ζώνης ή/και εντός τουριστικών λιμένων (μαρίνες),

γ) Υφιστάμενους ή υπό αδειοδότηση στεγασμένους και υπαίθριους σταθμούς αυτοκινήτων,

δ) Υφιστάμενα ή υπό αδειοδότηση συνεργεία συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων, μοτοσικλετών και μοτοποδηλάτων,

ε) Υφιστάμενα ή υπό αδειοδότηση δημόσια ή ιδιωτικά Κ.Τ.Ε.Ο.

στ) Δημοσίως προσβάσιμους ιδιωτικούς χώρους, κατά μήκος του αστικού, υπεραστικού και εθνικού οδικού δικτύου,

ζ) Δημοσίως προσβάσιμους δημόσιους χώρους, κατά μήκος του αστικού, υπεραστικού και εθνικού οδικού δικτύου,

η) Χώρους στάθμευσης δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων,

θ) Τερματικούς σταθμούς ή σταθμούς μετεπιβίβασης μέσων μαζικής μεταφοράς επιβατών.

1. Καθορισμός και σήμανση οδών οι οποίες χρησιμοποιούνται παραπλεύρως και εναλλακτικά των αυτοκινητοδρόμων και των οδών ταχείας κυκλοφορίας και στις οποίες επιβάλλεται απαγόρευση της κυκλοφορίας

 Δείτε την απόφαση Υπ.Υποδομών & Μεταφορών ΔΝΣγ/οικ.70849/ΦΝ 393/06.10.2017 (ΦΕΚ 3769/26.10.2017 τεύχος Β’).

——————

Αριθ. Πρωτ.: ΔΙΑΔΠ/Π.ΑμεΑ/Φ.3/6/1537

ΘΕΜΑ: «Πρόγραμμα Προσβασιμότητας στους Δήμους.»

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Ο αστικός σχεδιασμός έχει ιδιαίτερη σημασία για την προώθηση της προσβασιμότητας, δεδομένου ότι μέσω της οργάνωσης και διαχείρισης περιοχών μπορεί να διασφαλίσει τη συγκέντρωση των ζωτικής σημασίας υπηρεσιών, στα πιο προσβάσιμα σημεία των οικισμών, μειώνοντας άσκοπες μετακινήσεις από το ένα άκρο της πόλης στο άλλο και διασφαλίζοντας τη δυνατότητα προσέγγισής τους γενικά από όλους τους πολίτες και κυρίως από τα ΑμεΑ και τα εμποδιζόμενα άτομα. Σε συνδυασμό δε με την ανάπτυξη, αφενός, προσβάσιμων συνεχών δικτύων πεζοδρομίων, πεζοδρόμων, ποδηλατοδρόμων και οδών ήπιας κυκλοφορίας και, αφετέρου, προσβάσιμων βιώσιμων αστικών μεταφορών, είναι δυνατό ο αστικός σχεδιασμός να συμβάλει στη δημιουργία ενός προσβάσιμου και άνετου περιβάλλοντος διαβίωσης και εργασίας.

Στο πλαίσιο της βιώσιμης διαχείρισης του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, πρέπει να διασφαλιστεί και η προσβασιμότητα των χώρων αστικού πρασίνου, των παραλιών και γενικά των φυσικών τοπίων στα ΑμεΑ.

Επίσης, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των βασικών πολιτιστικών υποδομών της χώρας (αρχαιολογικοί χώροι, πολιτιστικά κέντρα, εκθεσιακοί και συναυλιακοί χώροι, θέατρα, κινηματογράφοι κλπ.), πρέπει πάντα να διασφαλίζεται η δυνατότητα πρόσβασης των ΑμεΑ και σε αυτά.

Τέλος, η εξασφάλιση της κυκλοφοριακής προσβασιμότητας συναρτάται απόλυτα με την προώθηση της ηλεκτρονικής προσβασιμότητας η οποία δίνει τη δυνατότητα πληροφόρησης στα ΑμεΑ.

2. Αντικείμενο – σκοπός

Στις αρμοδιότητες του Υπουργείου Εσωτερικών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (ΠΔ 13/2005, ΦΕΚ Α΄/11/20.01.2005), υπάγονται και αυτές που αφορούν την προώθηση και παρακολούθηση της εφαρμογής ενεργειών των δημοσίων υπηρεσιών, των Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού και των Ν.Π.Δ.Δ. με σκοπό την άμεση συμμόρφωσή τους προς την υποχρέωση που έχουν να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα δημιουργίας προσβάσιμης αλυσίδας η οποία συνδέει, με προσβάσιμα πεζοδρόμια και διαβάσεις κατά μήκος μίας συγκεκριμένης διαδρομής, τις προσβάσιμες εγκαταστάσεις και υποδομές.

Προς την κατεύθυνση αυτή, κρίνεται σκόπιμη η εφαρμογή ενός οργανωμένου και συντονισμένου προγράμματος προσβασιμότητας υπό την καθοδήγηση και εποπτεία του Υπουργείου Εσωτερικών, ως ακολούθως:

• Να επιλεγούν οι περιοχές υψηλής επισκεψιμότητας, όπως το εμπορικό, διοικητικό, εκπαιδευτικό, αθλητικό, αρχαιολογικό, ψυχαγωγικό κέντρο στο οποίο θα εφαρμοστούν οι απαραίτητες δράσεις για τη δημιουργία αλυσίδας ανεμπόδιστης πρόσβασης.
• Να γίνει αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης πρόσβασης στις επιλεγείσες περιοχές με τη συμμετοχή εκπροσώπων των τοπικών φορέων ΑμεΑ, στα κτίρια και στις εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται από το κοινό, καθώς και στο υφιστάμενο πλέγμα πεζοδρομίων του Ο.Τ.Α., ούτως ώστε να προσδιοριστούν τα σημεία που εμποδίζουν ή δυσχεραίνουν την κίνηση των ΑμεΑ και των εμποδιζόμενων ατόμων.
• Να ομαδοποιηθούν τα εμπόδια σε κατηγορίες φυσικών, τεχνητών, αρχιτεκτονικών, διοικητικών και σε εκείνα που προκύπτουν λόγω συμπεριφοράς των πολιτών.
• Να τεθεί ο προγραμματισμός των απαιτούμενων ενεργειών με βάση την ομαδοποίηση των εμποδίων, κατά προτεραιότητα, έχοντας ως κριτήριο την διαφοροποίησή τους σε εμπόδια που:

(i)         η αφαίρεσή τους συνεπάγεται ελάχιστες δαπάνες και χρόνο και είναι άμεσα αντιμετωπίσιμα (π.χ. διαφημιστικές πινακίδες, πινακίδες σήμανσης κυκλοφορίας οχημάτων, αντικείμενα αστικού εξοπλισμού και φύτευσης, κλπ.).

(ii)        η εξάλειψή τους προϋποθέτει έργα ανακατασκευής πεζοδρομίων και/ή πεζοδρομήσεις με βάση τις απαραίτητες τεχνικές και κυκλοφοριακές μελέτες μέσω της ένταξής τους σε χρηματοδοτικά προγράμματα.

(iii)       οφείλονται στην πλημμελή εφαρμογή των διατάξεων του Κ.Ο.Κ. και μπορούν να εξαλειφθούν με επαρκή αστυνόμευση αλλά και ταυτόχρονα με την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών προς την κατεύθυνση της αλλαγής της συμπεριφοράς τους στα ζητήματα της προσβασιμότητας (π.χ. αποφυγή παράνομης στάθμευσης πάνω στις ράμπες του πεζοδρομίου).  

3. Θεσμικό πλαίσιο – εγκύκλιοι

(α)        Το Σύνταγμα     

            Σύμφωνα με την παράγραφο 6 του άρθρου 21 του Συντάγματος, «τα άτομα με αναπηρίες έχουν δικαίωμα να απολαμβάνουν μέτρων που εξασφαλίζουν την αυτονομία, την επαγγελματική ένταξη και τη συμμετοχή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της Χώρας». Με δεδομένο ότι η Δημόσια Διοίκηση οφείλει να εξασφαλίζει σε όλους τους πολίτες ίδιες δυνατότητες άσκησης των δικαιωμάτων τους, η έλλειψη της προσβασιμότητας σε υποδομές, υπηρεσίες και αγαθά συνιστά παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ΑμεΑ.            

(β)        Ο νόμος 2831/2000 «Τροποποίηση των διατάξεων του ν. 1577/1985 “Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός” και άλλες πολεοδομικές διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄/140/13.06.2000).

(γ)        Ο νόμος 3542/2007 «Τροποποιήσεις διατάξεων του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (κωδ. Ν. 2696/1999, Φ.Ε.Κ. 57/Α΄)» (ΦΕΚ Α΄/50/02.03.2007).

(δ)        Η Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. με αριθ. οικ. 52487/16.11.2001 «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ΑμΕΑ σε υφιστάμενα κτίρια.» (ΦΕΚ Β΄/18/15.01.2002).

(ε)        Η Απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ. με αριθ. οικ. 52488/16.11.2001 «Ειδικές ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση ΑμΕΑ σε κοινόχρηστους χώρους των οικισμών που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών.» (ΦΕΚ Β΄/18/15.01.2002).

            Με την ανωτέρω Απόφαση προβλέπεται ότι όλοι οι κοινόχρηστοι χώροι οικισμών (πλατείες, πεζόδρομοι, πεζοδρόμια κλπ.) πρέπει να διαμορφώνονται ή να ανακατασκευάζονται με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται σε αυτούς η δυνατότητα πρόσβασης των ΑμεΑ. Επιβάλλεται δε η Ελεύθερη Ζώνη Όδευσης Πεζών ενώ οποιαδήποτε εξυπηρέτηση (σήμανση, φύτευση, αστικός εξοπλισμός κλπ.) τοποθετείται υποχρεωτικά εκτός αυτής.

(στ)      Η εγκύκλιος του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α./Γ.Γ.Δ.Δ. & Η.Δ. με αριθ. πρωτ. ΔΙΑΔΠ/Π.ΑμεΑ/Φ.3/5/5690/16.03.2006 «Επισημάνσεις στον προγραμματισμό προσβασιμότητας Ατόμων με Αναπηρία, έτους 2006».

(ζ)        Η εγκύκλιος αριθ. 6 του ΥΠ.ΕΣ./Γενική Διεύθυνση Τοπικής Αυτοδιοίκησης/Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών με αριθ. πρωτ. 8303/08.02.2008 «Δίκτυο προσβασιμότητας ΑμεΑ – Αφαίρεση εμποδίων από κοινόχρηστους χώρους που προορίζονται για την κυκλοφορία πεζών και ΑμεΑ».

(η)        Η εγκύκλιος του ΥΠ.ΕΣ./Γ.Γ.Δ.Δ. & Η.Δ. με αριθ. πρωτ. ΔΙΑΔΠ/Π.ΑμεΑ/Φ.3/2/6644/11.03.2008 «Εξασφάλιση της προσβασιμότητας των κτιρίων των Δημοσίων Υπηρεσιών στα άτομα με αναπηρία».

(θ)        Οδηγίες σχεδιασμού του Γραφείου μελετών για ΑμεΑ ΥΠΕΧΩΔΕ «Σχεδιάζοντας για όλους» (βλ. http://www.minenv.gr/1/16/162/16203/g1620300.html).  

4. Έκταση – πεδίο εφαρμογής

            Τα προτεινόμενα μέτρα αφορούν:

(α)        Όλους τους Ο.Τ.Α. α΄ βαθμού οι οποίοι εδρεύουν σε πρωτεύουσες νομών.

(β)        Τους Δήμους της Περιφέρειας Αττικής και τους Δήμους της Ν.Α. Θεσσαλονίκης. 

5. Τεχνικές οδηγίες

(α)        Μεθοδολογία σχεδιασμού του προγράμματος

            Το συγκεκριμένο πρόγραμμα προσβασιμότητας για να εφαρμοστεί επιτυχώς, πρέπει να έχει σαφείς στόχους και ελέγξιμα αποτελέσματα. Κατά συνέπεια, για να έχουν οι προτεινόμενες δράσεις υψηλή προστιθέμενη αξία θα πρέπει να σχεδιαστούν και να κατασκευαστούν με γνώμονα την επιλογή των κτιρίων Υπηρεσιών, βάσει ορισμένων κριτηρίων, όπως π.χ. το να αφορούν αυτά Υπηρεσίες που χαρακτηρίζονται από μεγάλη προσέλευση κοινού (Ληξιαρχείο, Δημοτολόγιο κλπ.) ή να στεγάζουν δραστηριότητες που έχουν σχέση με το κοινό (π.χ. εμπορικών δραστηριοτήτων, πολιτιστικών-αθλητικών χώρων, χώρων εκπαίδευσης, μουσείων, πάρκων, χώρων συναυλιών κλπ.). Προϋπόθεση για την ικανοποιητική προσέγγιση σ’ αυτά τα σημεία είναι η ύπαρξη αλυσίδας πρόσβασης, που σημαίνει στην περίπτωση αυτή, ύπαρξη προσβάσιμων συγκοινωνιών, πεζοδρόμων ή πεζοδρομίων και θέσεων στάθμευσης αναπηρικών αυτοκινήτων κοντά στην προσβάσιμη είσοδο των κτιρίων ή των εγκαταστάσεων.

(β)        Σημεία εφαρμογής του προγράμματος

            Τα κρισιμότερα σημεία που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας των κοινόχρηστων αυτών χώρων είναι:

• Οι σκάφες (πεζοδρόμια, νησίδες): πρόκειται για τα κεκλιμένα επίπεδα (ράμπες) που συνδέουν την επιφάνεια του πεζοδρομίου, της νησίδας ή της πλατείας με το οδόστρωμα. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η αυστηρή τήρηση των τεχνικών οδηγιών σχεδιασμού [παράγραφος 3 (θ) της παρούσης].  

• Οι οδηγοί τυφλών: κατασκευάζονται για την καθοδήγηση ατόμων με προβλήματα όρασης από πλάκες συγκεκριμένης ειδικής υφής και σε έντονη χρωματική αντίθεση με τις υπόλοιπες. Τα σημεία κλειδιά στην κατασκευή του οδηγού τυφλών είναι:

► Η αυστηρή τυποποίηση της υφής των πλακών.

► Η διατήρηση του οδηγού τυφλών ελεύθερου εμποδίων σε όλο το μήκος του.

► Η αποφυγή περιττών διαδρομών και διακλαδώσεων του οδηγού, για την αποφυγή αποπροσανατολισμού και σύγχυσης του ατόμου που τον χρησιμοποιεί. 

• Ο αστικός εξοπλισμός: με τον όρο αυτό εννοούνται όλες οι κατασκευές κοινής χρήσης που τοποθετούνται σε πεζοδρόμια, πλατείες και γενικά κοινόχρηστους χώρους της πόλης (περίπτερα, παγκάκια, κάδοι και καλάθια απορριμμάτων, “φανάρια” τροχαίας, ιστοί πινακίδων, στέγαστρα στάσεων κλπ.). Πρέπει να τοποθετούνται απαραίτητα εκτός ζώνης όδευσης των πεζών και εκτός οδηγού τυφλών και να προβάλλονται πάντα στο έδαφος ώστε να είναι αναγνωρίσιμα από άτομα με προβλήματα όρασης. Οι απαραίτητες πινακίδες σήμανσης πρέπει να συγκεντρώνονται κατά το δυνατόν σε ένα σημείο ώστε να είναι δυνατή η απελευθέρωση του ωφέλιμου χώρου των πεζοδρομίων, πεζοδρόμων και πλατειών για την ασφαλή και ανεμπόδιστη κίνηση των πολιτών που τα χρησιμοποιούν.

Είναι προφανές ότι σε όλες τις προηγούμενες κατασκευές πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι προβλεπόμενες τεχνικές οδηγίες σχεδιασμού [παράγραφος 3 (θ) της παρούσης].

• Η παράνομη στάθμευση. Αποτελεί το πλέον σύνηθες και ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα στην αστική προσβασιμότητα.   

(γ)        Ενέργειες

Για την επιτυχή εφαρμογή του προγράμματος, κρίνεται απαραίτητη η εκτέλεση ορισμένων εργασιών όπως:

• Αφαίρεση των κλαδιών των δένδρων και θάμνων που εμποδίζουν την ζώνη όδευσης και θέτουν σε κίνδυνο τους πεζούς και ιδιαίτερα τους έχοντες προβλήματα όρασης. Με το κλάδεμα πρέπει να κατευθύνεται η ανάπτυξη των δένδρων προς τα πάνω, τόσο ώστε, με το βάρος της φύλλωσης να εξασφαλίζεται το ελάχιστο ύψος ανεμπόδιστης όδευσης που είναι 2,20 μέτρα, και ο κορμός να στηρίζεται κατάλληλα και με επάρκεια ούτως ώστε να μην προβάλλεται στο χώρο της ανεμπόδιστης όδευσης. Τα παρτέρια, οι ζαρντινιέρες και τα κράσπεδα στις ρίζες των φυτών να μην καταλαμβάνουν ή να εμποδίζουν τη ζώνη όδευσης. Επισημαίνεται ότι πρέπει να υπάρχει πάντοτε πρόβλεψη για ύπαρξη συστημάτων περιορισμού της ανάπτυξης των ριζών στις καινούργιες φυτεύσεις.
• Αφαίρεση των διαφημιστικών πινακίδων ή των αντικειμένων αστικού εξοπλισμού που εμποδίζουν την ελεύθερη ζώνη όδευσης, με την δέουσα προσοχή ώστε να μη μένουν προεξοχές στο δάπεδο.
• Συντήρηση των πλακών πεζοδρομίου έτσι ώστε να είναι στέρεα τοποθετημένες με ισόπεδη επιφάνεια.
• Τήρηση της ανεμπόδιστης ζώνης όδευσης πεζών ακόμα και σε ήδη αδειοδοτημένες επιφάνειες χρήσης πεζοδρομίου ή πεζόδρομου για τραπεζοκαθίσματα, περίπτερα κλπ.
• Τήρηση των διατάξεων του Κ.Ο.Κ. μέσω αυστηρού ελέγχου από τις αρμόδιες υπηρεσίες (Δημοτική Αστυνομία, Τροχαία) για τα σταθμευμένα αυτοκίνητα πάνω στα πεζοδρόμια, στις ράμπες ΑμεΑ και στους χώρους στάθμευσης οχημάτων ΑμεΑ.
• Αδειοδότηση της εποχιακής πλανόδιας ή στάσιμης εμπορικής δραστηριότητας εκτός Ελεύθερης Ζώνης Όδευσης Πεζών.     

6. Οικονομική κάλυψη – δυνατότητες χρηματοδότησης

            Βασικό στοιχείο για την επιτυχή εφαρμογή του προγράμματος αποτελεί η απρόσκοπτη χρηματοδότησή του. Βάσει του νέου κανονιστικού πλαισίου της Ε.Ε. για την προγραμματική περίοδο 2007-2013, η Ελληνική Πολιτεία οφείλει να εντάξει οριζόντια στα Ε.Π. του ΕΣΠΑ την αρχή της μη διάκρισης και την αρχή της προσβασιμότητας των ΑμεΑ. Με βάση τα δεδομένα αυτά, η κάλυψη των απαιτούμενων δαπανών μπορεί να γίνει:

(α)        μέσω των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Π.Ε.Π.),

(β)        μέσω του προγράμματος «ΘΗΣΕΑΣ», για τους Ο.Τ.Α. οι οποίοι δεν έχουν χρησιμοποιήσει όλους τους πόρους που τους αναλογούν και

(γ)        μέσω της εγγραφής πιστώσεων στον οικείο προϋπολογισμό. Σχετική είναι η εγκύκλιος του ΥΠ.ΕΣ./Γ.Γ.Δ.Δ. & Η.Δ. με αριθ. πρωτ. ΔΙΑΔΠ/Π.ΑμεΑ/Φ.3/3/15685/10.06.2008 «Εξασφάλιση πιστώσεων για εκτέλεση έργων προσβασιμότητας ΑμεΑ στα κτίρια των Δημοσίων Υπηρεσιών».

7. Φάσεις εφαρμογής του προγράμματος

            Το πρόγραμμα έχει διετή διάρκεια, αφορά τα έτη 2009-2010 και εξελίσσεται κατά φάσεις υλοποίησης και κατά προτεραιότητα δράσεων σύμφωνα με τον προγραμματισμό τον οποίο καθορίζουν οι ίδιοι οι Δήμοι. Ειδικότερα, το πρόγραμμα εξελίσσεται ως εξής:

1^η  φάση:

• Μελέτη καθορισμού των προσβάσιμων δικτύων σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 (α) της παρούσης.
• Καταγραφή των εμποδίων στο επιλεγμένο δίκτυο σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 (β) της παρούσης.
• Σχεδιασμός και εφαρμογή προγράμματος ενημέρωσης των πολιτών προς την κατεύθυνση της αλλαγής της συμπεριφοράς τους όσον αφορά στην αστική προσβασιμότητα.

Η πρώτη φάση του προγράμματος πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως την 15^η Ιουλίου 2009.

2^η  φάση:         

• Αυστηρός έλεγχος παράνομης στάθμευσης.
• Αφαίρεση εμποδίων σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 5 (γ) της παρούσης.
• Αναθέσεις μελετών για τη διαμόρφωση ή ανακατασκευή πεζοδρόμων και/ή πεζοδρομίων.

Η φάση αυτή του προγράμματος πρέπει να έχει ολοκληρωθεί έως 31/12/2009.

3^η φάση:         

• Εφαρμογή των μελετών διαμόρφωσης και ανακατασκευής πεζοδρόμων και/ή πεζοδρομίων.

Η φάση αυτή έχει ετήσια διάρκεια και αφορά όλο το έτος 2010 όπου και τοποθετείται χρονικά το πέρας του προγράμματος.

8. Αρμόδιες υπηρεσίες

Η αρμόδια υπηρεσία για την εφαρμογή του προγράμματος είναι οι Μονάδες Προσβασιμότητας των Δήμων και, όπου δεν υπάρχουν, οι Τεχνικές Υπηρεσίες των Δήμων ή οι ΤΥΔΚ. Σε κάθε περίπτωση, είναι απαραίτητη η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών αυτών.

            Η ευθύνη και εποπτεία εφαρμογής του προγράμματος βαρύνει τον οικείο Δήμαρχο. Ιδιαίτερα τονίζεται η κρισιμότητα του ρόλου των Δημάρχων στην εποπτεία και στον έλεγχο της εφαρμογής των μέτρων προσβασιμότητας τους οποίους και καθιστούμε προσωπικά υπεύθυνους.

            Ειδικά όσον αφορά τις Μονάδες Προσβασιμότητας, επισημαίνουμε ότι αποτελούν ιδιαίτερα σημαντικό παράγοντα για την επιτυχία του εγχειρήματος. Επομένως, αποτελεί επιτακτική ανάγκη η άμεση ενεργοποίησή τους προς την κατεύθυνση της εφαρμογής του προγράμματος προσβασιμότητας.  Επίσης, είναι άμεση προτεραιότητα η σύσταση αυτών των Μονάδων στους Δήμους, όπου δεν έχουν συσταθεί, όπως προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Εξάλλου, οι Μονάδες Προσβασιμότητας αποτελούν και τους συνδέσμους των Δήμων με το ΥΠ.ΕΣ. το οποίο έχει την ευθύνη και εποπτεία του όλου προγράμματος (παροχή των απαραίτητων οδηγιών, συντονισμός των ενεργειών των Μονάδων Προσβασιμότητας κλπ.)

9. Έλεγχος εφαρμογής

            Ο έλεγχος της εφαρμογής των έργων προσβασιμότητας θα διενεργείται από τον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης ο οποίος, κατά λόγο αρμοδιότητας, θα κατευθύνει και συντονίζει όλους τους ελεγκτικούς μηχανισμούς του κράτους (π.χ. Σ.Ε.Ε.Δ.Δ.), προκειμένου να διαπιστώνεται η κινητοποίηση και συμμόρφωση των Δήμων στην εφαρμογή του προγράμματος. Σημειώνεται ότι, σε περίπτωση κατά την οποία οι ελεγκτικοί μηχανισμοί διαπιστώσουν παράλειψη οφειλόμενων ενεργειών και επισημάνουν το γεγονός αυτό στις εκθέσεις τους, προσδιορίζοντας ταυτόχρονα και τις ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβούν οι αρμόδιοι φορείς, η μη συμμόρφωση του υπόχρεου φορέα, θα τίθεται υπόψη του Υπουργού Εσωτερικών για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων.

Ειδικά, όσον αφορά τον έλεγχο και την αστυνόμευση των σημείων προσβασιμότητας των κοινόχρηστων χώρων και των θέσεων στάθμευσης, αρμόδια είναι η Δημοτική Αστυνομία του οικείου Δήμου. Σε περίπτωση κατά την οποία δεν υπάρχει Δημοτική Αστυνομία, αρμόδιες είναι οι Διευθύνσεις Τροχαίας για τις οποίες επισημαίνεται ότι οφείλουν να προβαίνουν σε αυστηρή τήρηση των διατάξεων του Κ.Ο.Κ. όσον αφορά στην παράνομη στάθμευση στα σημεία προσβασιμότητας των κοινόχρηστων χώρων.

10. Κίνητρα

            Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1, παρ. 2 του ν. 3230/04 (ΦΕΚ Α΄/44/11-2-2004), καθιερώθηκε η μέτρηση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της Δημόσιας Διοίκησης. Σκοπός της μέτρησης είναι η αξιολόγηση των υπηρεσιών της Δημόσιας Διοίκησης, η ενίσχυση της διαφάνειας, η πληρέστερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων και γενικότερα η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δημοσίων υπηρεσιών προς όφελος των πολιτών.

Μεταξύ των προβλεπομένων δεικτών μέτρησης είναι και αυτοί οι οποίοι αφορούν την εφαρμογή των περί προσβασιμότητας και εξυπηρέτησης των ατόμων με αναπηρία διατάξεων. Κατά συνέπεια, η ορθή εφαρμογή των παρεμβάσεων σε συνδυασμό με το πρόγραμμα αποδοτικότητας του ΥΠ.ΕΣ. αποτελεί δείκτη αποδοτικότητας για τους δήμους.

Επίσης, η επιτυχής υλοποίηση του προγράμματος από ένα Δήμο μπορεί να έχει ως συνέπεια τη χορήγηση βραβείων προσβασιμότητας. Επιπροσθέτως, η βράβευση Δήμου που θα πρωτεύσει σε έργα προσβασιμότητας μπορεί να αποτελέσει κριτήριο για την διοργάνωση στο Δήμο αυτό εκδηλώσεων σε συνεργασία με τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των ΑμεΑ.

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 25                   Αρ.πρ. Δ17α/09/141/ ΦΝ 443  Αθήνα, 21/9/2006 

ΘΕΜΑ:  Κοινοποίηση των διατάξεων του ν. 3481/06 για τη συντήρηση των οδών.

1. Σε συνέχεια των προσφάτων εγκυκλίων μας, με τις οποίες σας κοινοποιήθηκαν βασικές διατάξεις του ν. 3481/06 «Τροποποιήσεις στη νομοθεσία για το Εθνικό Κτηματολόγιο, την ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων έργων και μελετών και άλλες διατάξεις», (Α΄ 162), σας γνωστοποιούμε με την παρούσα τις ρυθμίσεις του νόμου αυτού, που αφορούν τη συντήρηση των οδών και οι οποίες περιλαμβάνονται στο άρθρο 7 και στην παρ. 1 του άρθρου 8.
2. Είναι γνωστό ότι το θέμα της συντήρησης των οδών ρυθμίζεται από ένα πλέγμα παλαιών διατάξεων ( ν. 3155/55 σε συνδυασμό με το από 25/28-11-29 Π. Δ/γμα για την κωδικοποίηση των διατάξεων για την κατασκευή και συντήρηση των οδών), με το οποίο αφενός διακρίνονται και χαρακτηρίζονται οι δημόσιες οδοί της χώρας ως Εθνικές, Επαρχιακές και Δημοτικές – Κοινοτικές, ανάλογα με τη λειτουργία και τη σπουδαιότητά τους, και αφετέρου ορίζονται οι υπηρεσίες του κράτους (κεντρική διοίκηση, νομαρχίες και ΟΤΑ αντίστοιχα) που θεωρούνται αρμόδιες για τη συντήρησή τους, ήτοι τη λήψη όλων των καταλλήλων μέτρων για την διατήρησή τους σε κατάσταση που εγγυάται την ασφαλή και χωρίς προβλήματα λειτουργία τους και χρήση τους από τους διερχόμενους.

Το νομικό πλαίσιο αυτό, με τη συνδρομή και άλλων παραγόντων (επέκταση οδικού δικτύου, διοικητική αναδιάρθρωση Κράτους με τη δημιουργία των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων και των Περιφερειών, επικάλυψη αρμοδιοτήτων και διασταύρωση οργανικών διατάξεων κ.λπ.) είχε καταστεί προ πολλού προβληματικό στην εφαρμογή του και ήταν επιτακτική η ανάγκη αναμόρφωσής του, αφενός για την διευκρίνιση των. αρμοδίων υπηρεσιών για την συντήρησή του (είναι γνωστό ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν ήταν ευκρινής ο προσδιορισμός της αρμόδιας υπηρεσίας) και αφετέρου για την επισήμανση των προβλημάτων συντήρησης της οδού και τον καθορισμό άμεσης διαδικασίας επίλυσης των παρουσιαζόμενων προβλημάτων, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις  απειλούσαν την ζωή και την περιουσία των πολιτών. Είναι γνωστές οι περιπτώσεις προβλημάτων που έχουν σχέση με κατεστραμμένα σημεία του οδοστρώματος ή των στηθαίων ασφαλείας που δημιουργούν άμεση και επιτακτική ανάγκη επιδιόρθωσής τους λόγω του κινδύνου που συνεπάγονται για τους χρήστες της οδού.

3. Προς επίλυση αυτών των προβλημάτων του ισχύοντος νομικού πλαισίου, οι νέες ρυθμίσεις επιδιώκουν καταρχήν να καταστήσουν σαφές ποιος φορέας είναι αρμόδιος για τη συντήρηση κάθε οδού και ειδικότερα :

α) Ποιοι συγκεκριμένοι οδοί ανήκουν στην αρμοδιότητα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων (ΓΓΔΕ) του ΥΠΕΧΩΔΕ και ποιοι συγκεκριμένοι οδοί ανήκουν στην αρμοδιότητα των  Περιφερειών του Κράτους και των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων.

Για το λόγο αυτό προβλέπεται στις νέες διατάξεις (άρθρο 7 παρ. 2) η κατ’ αρχήν έκδοση απόφασης του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, η οποία θα καθορίζει τις οδούς αρμοδιότητας συντήρησης από την Γ.Γ.Δ.Ε. – ΥΠΕΧΩΔΕ ( θα αφορά οδούς του Ν. Αττικής με πρωτεύουσα σημασία για την κυκλοφορία και ολοκληρωμένα τμήματα αυτοκινητοδρόμων) και η έκδοση στη συνέχεια (εντός 6 μηνών από την έκδοση της προηγούμενης απόφασης), αντίστοιχων αποφάσεων των Γενικών Γραμματέων των Περιφερειών, για τον καθορισμό των οδών στις οποίες η αρμοδιότητα συντήρησης ανήκει στις Περιφέρειες και στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις.

Δεδομένου ότι η παραπάνω υπουργική απόφαση (για την αρμοδιότητα των υπηρεσιών του ΥΠΕΧΩΔΕ) προωθείται, πρέπει και οι Γενικοί Γραμματείς των Περιφερειών να μεριμνήσουν άμεσα για την απαιτούμενη προεργασία ώστε η έκδοση των αποφάσεών τους να είναι συνεπής με τις χρονικές προβλέψεις του νόμου.

β) Η συντήρηση όλων των οδών που δεν θα περιληφθούν στις παραπάνω αποφάσεις θα ανήκει στους οικείους Ο.Τ.Α. Α΄ βαθμού.

4. Επίσης με την παρ. 4 του άρθρου 7, διευκρινίζεται η έννοια της «συντήρησης». Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι : ως «συντήρηση» νοείται η αποκατάσταση των βλαβών του οδοστρώματος και των στοιχείων ασφαλείας της οδού (στηθαία, νησίδες ασφαλείας, σήμανση κ.ο.κ.), επιφυλασσομένων των διατάξεων που ισχύουν κάθε φορά για την αρμοδιότητα και τις ευθύνες των Οργανισμών Κοινής Ωφέλειας. Την υπηρεσία που έχει κατά τα ανωτέρω την αρμοδιότητα συντήρησης των οδών βαρύνει η υποχρέωση και η δαπάνη ηλεκτροφωτισμού τους, σύμφωνα με τις ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές, χωρίς να θίγονται με τις νέες ρυθμίσεις οι αρμοδιότητες που αφορούν την καθαριότητα της επιφάνειας των οδών.
5. Το δεύτερο σημαντικό σκέλος των ρυθμίσεων του νόμου αφορά τον ακριβή προσδιορισμό των ενεργειών των αρμοδίων για τη συντήρηση των οδών υπηρεσιών, αλλά και της Ελληνικής Αστυνομίας, με την πρόβλεψη συγκεκριμένων χρονικών προθεσμιών για τον έλεγχο των οδών, την καταγραφή – αυτοψία των βλαβών και την αποκατάστασή τους και ορίζεται ως πειθαρχικό παράπτωμα η παράλειψη τήρησης των παραπάνω υποχρεώσεων.

Ειδικότερα προβλέπεται ότι :

Α) Οι αρμόδιες για τη συντήρηση των οδών υπηρεσίες υποχρεούνται να ελέγχουν, τουλάχιστον ανά δεκαπενθήμερο, τις οδούς αρμοδιότητάς τους, για τη διαπίστωση βλαβών του οδοστρώματος και των λοιπών στοιχείων ασφαλείας της οδού και να καταγράφουν τα ευρήματα σε ειδικό βιβλίο, που τηρείται με ευθύνη του προϊσταμένου τους. Τα όργανα της Ελληνικής Αστυνομίας υποχρεούνται να ειδοποιούν αμέσως και εγγράφως τις αρμόδιες για τη συντήρηση των οδών υπηρεσίες, για την ύπαρξη βλαβών του οδοστρώματος και των στοιχείων ασφαλείας των οδών, που υποπίπτουν στην αντίληψή τους και εκθέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια των χρηστών της οδού. Επίσης δίνεται η δυνατότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη να προβαίνει σε γραπτή ειδοποίηση των αρμόδιων για τη συντήρηση υπηρεσιών, με οποιοδήποτε μέσο (όπως τηλεομοιοτυπία, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ταχυδρομική επιστολή).

Β) Η πληροφορία περί βλάβης της οδού καταχωρίζεται από τις ως άνω υπηρεσίες στο τηρούμενο ειδικό βιβλίο του φορέα συντήρησης της οδού.  Έτσι σε περίπτωση αδράνειας είναι εύκολο να διαπιστωθούν ενδεχόμενες παραλείψεις. Με τις νέες ρυθμίσεις οριοθετούνται με σαφήνεια οι υφιστάμενες αρμοδιότητες, ούτως ώστε να είναι διακριτά τα όρια της ευθύνης ενός εκάστου των εμπλεκομένων οργάνων.

Γ) Ορίζεται επίσης ότι η αρμόδια προς συντήρηση της οδού υπηρεσία υποχρεούται να πραγματοποιήσει με όργανά της αυτοψία της βλάβης, μέσα σε δύο (2) εργάσιμες ημέρες αφότου λάβει με οποιονδήποτε μέσο γνώση αυτής και να  συντάξει συνοπτική έκθεση περί της έκτασης και του είδους της και της ύπαρξης ή μη ανάγκης άμεσης αντιμετώπισης. Εφόσον κατά την αυτοψία διαπιστωθεί επικινδυνότητα της βλάβης για την οδική ασφάλεια, λαμβάνονται άμεσα τα απαραίτητα μέτρα για την προσωρινή της αποκατάσταση, εφόσον αυτή είναι δυνατή, άλλως για την οριοθέτηση και την κατάλληλη σήμανσή της, προς αποφυγή ατυχημάτων.

Δ) Η αποκατάσταση των βλαβών που κρίνονται επικίνδυνες για την οδική ασφάλεια ολοκληρώνεται υποχρεωτικά εντός δέκα (10) ημερών από τη διενέργεια της αυτοψίας.

Ε) Οι ενέργειες  αυτές καταγράφονται σε ειδικό Πρωτόκολλο Αντιμετώπισης Βλαβών, το οποίο συντάσσεται και υπογράφεται από τον υπάλληλο ή τους υπαλλήλους που ορίστηκαν υπεύθυνοι κατά τα ανωτέρω και θεωρείται από τον αρμόδιο προϊστάμενο της υπηρεσίας.

ΣΤ) Η μη τήρηση των παραπάνω υποχρεώσεων με υπαιτιότητα των αρμοδίων οργάνων συνιστά πειθαρχικό παράπτωμα.

6. Τέλος συναφείς με τα παραπάνω είναι και οι διατάξεις των πρώτων εδαφίων του άρθρου 8 του νόμου, οι οποίες προβλέπουν ότι:

Η ευθύνη για τον καθαρισμό, συντήρηση και λειτουργία των φρεατίων υδροσυλλογής του δικτύου ομβρίων υδάτων και συνδετηρίων αγωγών με τους αποδέκτες, που βρίσκεται μέσα στα όρια της περιοχής ευθύνης της Εταιρείας Ύδρευσης και Αποχέτευσης Πρωτεύουσας Α.Ε., όπως αυτή ορίζεται από τις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας, μεταφέρεται από την 1^η Ιανουαρίου 2008 στους οικείους Δήμους και Κοινότητες της Περιφέρειας Αττικής για την περιοχή αρμοδιότητάς τους, με εξαίρεση τις οδούς για τις οποίες η αρμοδιότητα συντήρησης ανήκει στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και στην Περιφέρεια Αττικής, όπως ορίζεται με τις αποφάσεις που θα εκδοθούν σύμφωνα με τα προαναφερθέντα.

Στους ανωτέρω Δήμους και Κοινότητες ανήκει επίσης η συντήρηση των καλυμμάτων των φρεατίων επίσκεψης των δικτύων ομβρίων, στο οδικό δίκτυο στο οποίο έχουν την  ευθύνη συντήρησης. 

7. Η Εγκύκλιος αυτή να τεθεί υπόψη όλων των υπαλλήλων για ενημέρωση και για άμεση εφαρμογή από τους καθ’ ύλη αρμοδίους.

Επίσης να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του ΥΠΕΧΩΔΕ (ggde. gr) για την ενημέρωση παντός ενδιαφερομένου.